Dikkat Nasıl Değerlendirilir?

Dikkati değerlendirirken hem iyi bir öykü almak hem de nöropsikolojik testler uygulamak gerekebilir.

Dikkat sorunu değerlendirmesinde ayrıntılı bir öykü mutlaka gereklidir çünkü dikkat hassas ve çok bileşenli bir işlevdir ve pek çok durumda bozulabilir. Dikkatin dağıldığı, yeterli derecede konsantre olunamadığı durumlarda ilk bakılması gereken şey bu durumun ne kadar zamandan beri devam ettiği ve hangi ortamlarda ortaya çıktığıdır. Eğer dikkat dağınıklığı birden fazla ortamda (örneğin ev ve okul/iş) görülüyor ve 6 aydan uzun süredir devam ediyorsa, belirtiler erken dönemde başladıysa dikkat ile ilgili bir bozukluk olma olasılığı daha yüksektir.

Çocuğunuzda dikkat sorunu ile ilgili belirtiler gözlemliyorsanız, Noema Aile değerlendirme testlerinden Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite / Karşı Gelme Bozukluğu Testi (SNAP-4) ile ön değerlendirme yapabilirsiniz.

Dikkat sorununa eşlik eden aşırı mutsuzluk, öfke ya da aşırı coşkunluk hali depresyon veya bipolar bozukluk gibi duygu durum bozukluklarını düşündürebilir. Kaygılı olduğumuzda dikkatimiz bizi kaygılandıran uyaranlara odaklanır ve diğer görevler için kullanabileceğimiz dikkatimizin azalmasına neden olur. Uyku sorunları, yorgunluk, aşırı uyarılma ve birçok ilaç dikkati olumsuz olarak etkiler. Çeldiriciler, özellikle de iyi motive olmadığımız durumlara odaklanmaya çalışırken bizi daha fazla etkiler.

Öyküde diğer bir önemli nokta işlev kaybıdır. Kişinin dikkat sorunu nedeniyle yaşadığı güçlüklerin hayatını ne derecede etkilediği mutlaka incelenmelidir. Nadiren ortaya çıkan, kişinin performansını belirgin derecede etkilemeyen dikkat sorunu çoğu zaman tanısal anlamda önem taşımaz.

Dikkati değerlendirmek için tek bir dikkat testi yeterli değildir. Dikkatin birden çok bileşeni olduğu için dikkatin kapsamlı değerlendirilmesi için farklı bileşenlere yönelik dikkati testinden oluşan bir test bataryası kullanılması daha anlamlıdır. Ayrıca dikkatin diğer bilişsel işlevlerle ilişkisinin incelenmesi de gerekebilir ve bu durumda yapılması gereken dikkat testi de artar.

Temel olarak dikkatin ve ilişkili becerilerin değerlendirilmesinde Sayı Dizisi testleri (görsel, işitsel, uzamsal), görsel dikkat ve işlemleme hızı ile ilgili testler (İz Sürme, Çiz Çıkar, Şifre gibi), dikkatin sürdürümü ile ilgili testler (Sürekli Performans Testleri) ve yönetici dikkate ait testler (Stroop, Stop Signal Reaction Time gibi) yer almalıdır.