Çocuk ve Ergenlerde Davranış Bozuklukları

Psikiyatride davranış sorunları çeşitli şekillerde sınıflandırılmakta ve farklı tanılar konmaktadır.

Karşıt Olma Karşı Gelme Bozukluğu

Bu tanılardan birisi ilginç isimli bir bozukluk olan Karşıt Olma Karşı Gelme Bozukluğu’dur (KOKG).

Karşıt Olma Karşı Gelme Bozukluğu Belirtileri

Bu bozuklukta çocuğun yaşına göre beklenenden daha şiddetli bir şekilde ve en az 6 ay süreyle davranış sorunları görülür.

• Çok sık ve şiddetli öfke atakları geçirme,
• Diğer insanlar tarafından çabuk sinirlendirilme ve alıngan olma,
• Diğer insanlara karşı sık sık kızgınlık duyma,
• Yetişkinlerle çok tartışma ve kurallara uymama,
• Bilerek diğer insanları rahatsız edecek davranışlarda bulunuma,
• Kendi hataları için diğer insanları suçlama ve
• Kindarlık görülür.

Bu tanıyı alabilmek için yukarıda sayılan davranışların en az dört tanesinin bir arada bulunması gerekir.

Çocuğunuzda karşı gelme ile ilgili belirtiler gözlemliyorsanız, Noema Aile değerlendirme testlerinden Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite / Karşı Gelme Bozukluğu Testi (SNAP-4) ile ön değerlendirme yapabilirsiniz.

Davranış Bozukluğu Nedir?

Daha ciddi bir bozukluk ise davranış bozukluğudur. Bu tanının konması için çok fazla belirti gerekli değildir ama belirtilerin en az 1 yıldır devam etmesi lazımdır.

Davranış Bozukluğu Belirtileri

• Bu bozukluğu olan bireyler hayvanlara ve insanlara karşı saldırganlık gösterebilirler.
  • Zorbalık yapma,
  • Fiziksel kavgalar başlatma,
  • Diğer insanlara ciddi zarar verebilecek silah veya aletler kullanma,
  • İnsanlara ve hayvanlara karşı fiziksel olarak acımasız olma,
  • Kurbanla yüz yüze gelecek şekilde suç işleme (gasp, darp, tecavüz, taciz gibi) şeklinde ortaya çıkabilir.
• Bilerek diğer insanların eşyalarına zarar verebilirler.
• Hırsızlık, çıkar amaçlı yalan söyleme, düzenbazlık, sahtekarlık görülebilir.
• Kuralları ciddi bir şekilde ihlal edebilirler.
  • Örneğin 13 yaşından önce anne babanın izni olmadan geceyi dışarıda geçirme,
  • Sık sık okuldan kaçma,
  • Evden kaçma gibi davranışlar görülebilir.

Çocuğunuzda davranış sorunları ile ilgili belirtiler gözlemliyorsanız, Noema Aile değerlendirme testlerinden Davranış Bozukluğu Testi (CDRS) ile ön değerlendirme yapabilirsiniz.

Antisosyal davranışlar çeşitli şekillerde sınıflandırılmaktadır. Öfke nöbetleri, saldırganlık gibi bazı davranışlar açıkken yalan söyleme, hırsızlık gibi diğerleri gizlidir. Saldırganlık da proaktif, yani önceden planlanmış veya tepkisel, yani kışkırtılmış hissedince ve yoğun duygusal tepkiler sırasında ortaya çıkan türde olabilir.

Davranış Bozukluğu Görülme Sıklığı

• Ufak çocuklarda KOKGB, ergenlerde ise davranım bozukluğu daha sıktır.
• Toplumda sıklığı %5-8 arasında belirtilmektedir.
• Erkeklerde daha sıktır ve bu fark yaşla daha da belirginleşir.
• Sosyoekonomik açıdan dezavantajlı olan bireylerde sıklığı 2-3 kat daha yüksektir.
• Çocuk ve gençlerde, tanı alacak şiddette olmasa bile, çeşitli davranış sorunlarının hayatlarının bir döneminde ortaya çıkma olasılığı yaklaşık %30’dur.
• Çocuklarda davranış bozuklukları %7 civarında görülmekte olup çocukluk döneminde sonlanırken, ergenlerin %15’inde de ergenlikle beraber ortaya çıkan ve bu dönemin bitişiyle sonlanan davranış sorunları görülebilir.
• Çocukların yaklaşık %8’inde ise erken başlayan ve devam eden sorunlar görülür.

Davranış Sorunları Nasıl İlerler?

Karşıt Olma Karşı Gelme Bozukluğu olan çocuklar 3 şekilde gruplandırılabilir:

• Öfkeli
• İnatçı
• Alıngan

Öfkeli olanlar gelecekte daha kaygılı ve depresif insanlar olurken, inatçı ve alıngan olanlarda davranış bozuklukları daha sık gelişir.

Davranış Sorunlarında Kötü Gidişe Sebep Olan Faktörler

• Fiziksel olarak acımasız olan çocuk ve gençlerde gidiş daha olumsuzdur.
• Eşlik eden sorunlar kötü gidişe sebep olabilir.
  • Madde ve alkol bağımlılığı
  • Kaygı
  • Depresyon
  • Kendine zarar verme
  • İntihar
• Eğitimdeki başarı çok önemlidir.
  • Düşük okul başarısı
  • Okulu terk etme
• İşsizlik, vasıfsız işlerde çalışma, sık iş değiştirme gidişi olumsuz etkiler.
• Arkadaş ilişkilerinde sorunlar yaşayan, çete üyeliği yapan kişilerde gidiş kötüdür.

Bu kişilerde ilerde suç içeren davranışlar, aile içi şiddet gösterme ve antisosyal kişilik bozukluğu geliştirme riski daha yüksektir.

Bozukluğun Gidişini Etkileyen Faktörler

• 8 yaşından önce başlayan ve fiziksel şiddet uygulayan çocuklar daha olumsuz gidiş gösterir.
• Önceden planlanmış saldırganlık,
• Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu,
• Vicdani gelişimle ilgili sorunlar,
• Düşük IQ,
• Ailede suç öyküsü,
• Ailede bağımlılık öyküsü,
• Fakirlik,
• Suç oranının yüksek olduğu bölgelerde yaşamak,
• Anne babanın tutarsız ve sert tutumları,
• Anne babanın soğuk olması,
• Aile içi şiddet, anne babanın çocuğa rehberlik yapmaması olumsuz faktörlerdir.

Bunlara ek olarak davranış bozukluğu olan bireylerin fiziksel sağlığı da iyi değildir.