Davranış Bozukluklarının Nedenleri Nelerdir? Davranış Bozuklukları Nasıl Tedavi Edilir?

Kimlerde Davranış Bozukluğu Geliştirme Riski Daha Fazladır?

• Davranış sorunları genetik geçiş gösterir, yani bu çocukların ailelerinde davranış bozukluğu olan insanların olma ihtimali daha yüksektir.
• Gebelikte ve doğumda yaşanan sorunlar riski arttırır.
• Çocuğun olumsuz duygulara yatkınlığı, duygularını düzenleyememesi, dikkat sorunları, aşırı hareketlilik gibi mizaç özellikleri sert ebeveynlik ile birleşince önemli davranış sorunlarına zemin hazırlar.
• Sözel becerilerdeki zayıflık bir risk faktörüdür.
• Davranış sorunları gösteren çocuklar planlamada, planlarını yürütmede ve dürtü kontrolünde sorunlar yaşarlar.
• Sosyal ilişkilerde daha olumsuz atıflarda bulunma ve öfkelenme eğilimindedirler.

Davranış Bozukluğu Olan Çocukların Aileleri

Davranış sorunları gösteren çocukların aileleri tutarsızdır, açık olmayan komutlar verirler ve kuralları kendilerini nasıl hissettiklerine göre değişen bir şekilde uygularlar. Yani kendi keyifleri yerindeyse bir şekilde değilse farklı bir şekilde uygulama yaparlar.

Tutumlarını çocuklarının özelliklerine göre ayarlayamazlar, yeterli rehberlik göstermezler ve olumlu davranışlarını destekleyip pekiştirmezler. Bu yüzden olumlu davranışlar gitgide azalır.

Olumsuz davranışlar ise anne babanın dikkatini çeker ve kötü bir şekilde olsa bile çocukla ilgilenmeleri bu olumsuz davranışları pekiştirir. Bu nedenle anne babanın verdiği cezalar çocuğun olumsuz davranışlarını azaltmaz tam aksine arttırır. Çocuğun sert tepkisini arttırması çoğu zaman anne babanın geri adım atmasına neden olur. Böylece çocuk sert tepkiler vermenin işe yaradığını öğrenir.

Anne baba arasındaki sorunlar ve aile içi şiddet çocuğun duygularını kontrol etmeyi ve sorun çözmeyi öğrenmesini zorlaştırır. Çocuk daha çabuk ve daha yoğun tepkiler vermeye başlar ve saldırgan davranışları taklit eder. Aile içinde bu davranışlara maruz kalınması saldırganlığı normalleştirir.

Çocuğunuzda davranış sorunları ile ilgili belirtiler gözlemliyorsanız, Noema Aile değerlendirme testlerinden Davranış Bozukluğu Testi (CDRS) ile ön değerlendirme yapabilirsiniz.

Davranış Bozukluğu Olan Çocukların Arkadaşlık İlişkileri

• Çocuğun yaşadığı bu sorunlar yapıcı bir arkadaşlık ilişkisi kurmasını zorlaştırır ve sorunlu çocuklarla arkadaşlık yapma riski artar.
• Bu arkadaş gruplarında yeni olumsuz davranışlar öğrenilir ve uygulanır.
• Grup içerisinde statü kazanma çabası davranış sorunlarını daha da ağır hale getirir.
• Çocuğun içinde bulunduğu çevrede suç oranının yüksekliği, fakirlik, okulların yetersizliği sorunları arttırır.

Davranış Bozukluğu Tedavi Yöntemleri

Tedavinin birçok hedefi vardır.

• Sorunlu arkadaş grubunun antisosyal davranışlar üzerine etkisinin azaltılması,
• Aile işlevlerinin düzeltilmesi,
• Çocuğun güçlü taraflarının desteklenmesi ve geliştirilmesi,
• Eşlik eden diğer sorunları tedavi edilmesi,
• Sosyal beceri kazandırılması öncelikli hedeflerdir.

Psikoterapi Desteği

Tedavinin ana kısmını anne baba eğitimi oluşturur. Sorunların ortaya çıktığı ortama göre müdahale şekillendirilir.

Çocukla ise saldırgan davranışların azaltılması, yorum ve atıf hatalarının düzeltilmesi, sosyal beceriler ve sorun çözme becerilerinin kazandırılması, duygu kontrolünün düzeltilmesi, dürtüselliğin azaltılmasını hedefleyen grup veya bireysel terapi programları üzerinden çalışılır.

Davranış Bozuğunda İlaç Tedavileri

Uzun süreli öfke ataklarının görüldüğü ve duygu kontrolünün çok zayıf olduğu, çok dürtüsel olgularda düşük doz ve kısa süreli (3-4 ay) antipsikotik ilaç kullanımı ile psikososyal tedavilere zemin hazırlanabilir. Ancak sadece ilaç tedavisi ile davranış sorunlarının tedavisi genelde mümkün değildir.