Çocukluk Korkuları

Korku Nedir?

Korku, bir tehdit algısı karşısında tepki olarak gelişen, uyarıcı ve kurtarıcı olabilen, insanın hayatta kalabilmesini sağlayan evrensel ve sağlıklı bir duygudur.

Çocukluk Dönemi Korkuları Normal midir?

Çocukluk dönemi korkuları değişen durum ve objelere yönelen yoğun korkular olarak görülebilir. Bunlar aslında çocukların bilişsel ve duygusal gelişimlerinin yolunda gittiğinin göstergesidir ve yaşanması beklenen bir süreçtir.

Bebeklik Dönemi Korkuları

Bebeklik döneminde ani sesler, gürültü, parlak ışık, yabancıdan korkma ya da büyük nesneler veya ani hareketler korkutucu olabilir.

2 Yaş Korkuları

2 yaş çocuklarda bakım verenden ayrılma korkusu, yabancılardan korkma, rutinin dışında olmak ve tanımadığı insanlar veya mekanlar çocuklara korkutucu gelebilir.

3-5 Yaş Korkuları

3-5 yaş döneminde karanlık, gece çıkan sesler, hırsız veya canavarla ilgili korkular sıkça görülür. Yine aynı dönemde ölüm kavramı da sorgulanmaya başlayabilir. Ölüm kavramına olan merak ve anlamlandırma çabası yakınları kaybetme korkuları ile pekişebilir.

İnternetin çocukların hayatına erkenden girmesiyle beraber bu yaş çocuklarının maruz kaldığı içerikler sebebiyle karakter korkuları da artmıştır. Oynadıkları oyunlarda veya çizgi filmlerde yer alan korkutucu karakterlerin gerçek olduğuna dair ulaşılabilir ortamda dolaşan birçok bilgi nedeniyle bu korkular birçok çocuk için oldukça uyarıcı ve uzayan bir serüvene neden olabilmektedir.

5-6 Yaş Korkuları

5-6 yaş döneminde ve sonrasında, yalnız uyumak istememe, hayali yaratıklar, bazen gök gürültüsü gibi korkular sık görülür. Buna doğal afetler, kazalar, yaralanma gibi korkular da eşlik edebilir.

Okul Dönemi Korkuları

Okul dönemi çocuklarda dil becerilerinin ve paylaşımlarının artması ile korkularda akran kaynaklı artış olabilir. Çocuk kendi maruz kalmadığı ama arkadaşlarının anlattığı hikayelerden etkilenebilir.

Ergenlik Kaygıları

Ergenlik döneminde korkuların yerini daha çok kaygılar alır. Akademik kaygılarla beraber sosyal yeterlilik, tercih edilme, grupta var olabilme, beğenilme/ beğenilmeme, sınav kaygıları ve gelecek kaygıları gibi süreçler daha çok gözlemlenir.

Çocuklarda Gece Korkusu Neden Olur?

Geceleri görme duyusundan gelen bilgi büyük oranla yok olur. Küçük yaş grubunda zaten somut olmayan şeyleri anlamlandırmakta zorlanan çocuk, karanlık ile birlikte her şeyin değiştiğini düşünebilir. Örneğin aynı odada gündüz çok rahat olan bir çocuk, gece gelen seslerin kaynağını somut olarak görmediği için bu sesleri anlamlandıramayabilir. Rüyalar ve kabuslar da çocuklarda gece korkusunu arttırabilir.

Travmatik Yaşantılar Sonrası Korku

Bunların dışında bir yaşam olayına bağlı yani travmatik bir durum sonrası yaşanan korkular olabilir. Böyle durumlarda o nesneye/ duruma bağlı korku bir süre canlı kalabilir. Köpek saldırısına uğrayan bir çocuğun veya ergenin köpek gördüğünde yolunu değiştirmek istemesi beklenen bir durumdur.

Ebeveynler Çocuklarının Korkularını Yenmesi İçin Neler Yapabilir?

Çocukluk dönemi korkularını bilerek, yaşanılan korkunun yaş gelişimsel dönemi ile uyumlu olup olmadığına bakılması gerekir. Dönemsel bir korku olduğu düşünülüyorsa;

• Süreç gözlenmelidir,
• Ne zamanlar arttığı ve azaldığı,
• Tetikleyici unsurların olup olmadığına bakılmalıdır.

Çocuğun duygusunu yok sayan söylemlerden kaçınılmalıdır. Çocuğun çok beslendiği ve korku nedeniyle oluşan ikincil süreçler desteklenmemelidir. Desteklenmesi durumunda oluşan rutinler alışkanlığa dönüşebilir ve korkudan bağımsız olarak alışkanlıkları kırmak zorlu bir sürece dönüşebilir.

Bazen korkular bilgi eksikliğinden ötürü yaşanabilir. Korkulan şeyler konuşulmalıdır.

• Merak duygusu ile çocuğun dünyasına girmek, onu korkutan şeylerin özelliklerini konuşmak çocuğun yaşına göre belki onları çizmek, boyamak çocuklar için rahatlatıcı olabilir.
• Bu dönemde kitaplardan da yararlanılabilir.
• Korkunun normal bir duygu olduğunu, başka çocukların da zaman zaman bu duyguyu hissettiğini bilmek çocuklara rahatlatıcı gelebilir.

Çocukluk Korkuları İçin Ne Zaman Destek Alınmalı?

• Uzun sürüyorsa,
• Yaş dönemine uygun değilse,
• Çocuğun farklı alanlardaki işlevini etkilemeye başlamışsa,
• Korkularla beraber çiş, kaka kaçırmaları arttıysa,
• Çocukta yoğun stres ve öfke patlamaları görülüyorsa süreci bir uzmanla takip etmek yararlı olabilir.