2 Yaş Çocuklarda Fiziksel Görünüm ve Büyüme

Çocuğunuzun büyüme hızı iki ve üç yaşları arasında yavaşlayacak olmasına rağmen bebeklikten çocukluğa bu kayda değer fiziksel dönüşümünü sürdürecektir. En dramatik değişiklik vücut oranlarında meydana gelecektir. Bebekken görece büyük bir kafası, kısa bacakları ve kolları varken; şimdi kafasının büyümesi yavaşlayacaktır, yani büyüme sadece ikinci yılında 2 cm iken önümüzdeki on yıl içinde 2–3 cm olacaktır. Bununla birlikte, öncelikle bacakları ve bir dereceye kadar vücudunun geri kalanı hızla büyüyeceği için boyu uzayacaktır. Büyüme oranlarındaki bu değişikliklerle birlikte, vücudu ve bacakları çok daha orantılı görünecektir.

Yaşamının ilk aylarında bebeğinizi çok sevimli yapan yağlı vücut görünümü, bu okul öncesi yıllarda yavaş yavaş kaybolacaktır. Bir yaşında en yüksek seviyesine ulaşan vücut yağ yüzdesi sürekli bir şekilde azalarak beş yaşına geldiğinde yaklaşık olarak yarısına düşecektir. Zamanla kollarının ve bacaklarının nasıl daha ince ve yüzünün daha az yuvarlak hale geldiğini göreceksiniz. Ayrıca, bu zamana kadar düz taban görünümü veren ayak tabanlarının atındaki yağ tabakaları bile yok olacaktır.

Çocuğunuzun duruşu da bu süre zarfında değişecektir. Çocuğunuzun bu tombul, bebeksi görünümü, kısmen duruşundan, özellikle de çıkıntılı karnından ve içe doğru kıvrımlı alt sırtından kaynaklanmaktadır. Ancak kas elastikiyeti geliştikçe ve duruşu daha dikleştikçe daha uzun, daha ince ve daha güçlü bir görünüme kavuşacaktır.

Artık daha yavaş olsa da çocuğunuz sürekli olarak büyümeye devam edecektir. 24 aylık kız bebekler ortalama 93.5 cm boyunda ve 15.15 kilo olurken 24 aylık erkek bebekler ortalama 95.5 cm boyunda ve 16.05 kilodurlar. Okul öncesi çocuklar yılda ortalama 6 cm uzar ve 2 kg civarında kilo alırlar. Büyüme hızını kendi yaş grubuna ait ortalama ile karşılaştırmak için çocuğunuzun boy ve kilosunu büyüme çizelgelerine kaydedin. Çocuğunuzun büyümesinde belirgin bir gecikme fark ederseniz, bunu çocuk doktorunuzla görüşmeniz faydalı olacaktır. Ancak bazı sağlıklı çocukların da iki ve üç yaşlarında akranları kadar hızlı büyümeyebileceğinden, muhtemelen çocuk doktorunuz size aşırı endişelenmenize gerek olmadığını söyleyecektir.

Çok yaygın olmasa da yürümeye yeni başlanan veya okul öncesi yıllarda büyümedeki bu duraklama, başka bir şeye işaret edebilir (Örneğin böbrek veya karaciğer hastalığı gibi kronik bir sağlık sorunu veya tekrarlayan bir enfeksiyon). Yavaş büyüme, nadiren hormon bezlerinden birinin bozukluğundan veya bazı kronik hastalıkların gastrointestinal komplikasyonlarından kaynaklanabilir. Çocuk doktorunuz, çocuğunuzu muayene ederken tüm bunları dikkate alacaktır.

24 aylık bir bebeğin yaklaşık olarak 20 tane dişinin çıkmış olması beklenmektedir. Ön kesici dişleri, yan kesici dişleri, köpek dişleri ve birinci azı dişleri çıkmış olmalıdır. İkinci azı dişleri ise genellikle 25. ve 33. aylar arasında çıkmaktadır.

Dünya Sağlık Örgütü bebeklerin iki yaşına kadar anne sütü almaya devam etmesini önerirken iki yaşını dolduran bir bebeğin anne sütüne devam edip etmeyeceği anne ve bebeğin kararına bağlıdır. İki yaşındayken çocuğunuz düşündüğünüzden daha az yemek yiyorsa şaşırmayın. Çocuklar bu dönemde daha yavaş büyüdüklerinden daha az kaloriye ihtiyaç duyarlar. Ancak daha az yese bile ona çeşitli sağlıklı besinler sunduğunuz sürece iyi beslenebilir. Bunun için sağlıklı atıştırmalar yemesi için çocuğunuzu teşvik edin ve onun için sağlıklı beslenme alışkanlıkları oluşturmaya başlayın. Bu dönemde bebeğiniz aile bireyleriyle birlikte sofraya oturup yemeklerini kendisi yiyebilir. Ağız kaslarını kontrol etme becerisi kazanmasıyla birlikte 16-17. aylardan itibaren bardaktan su içmeye başlayabilir. Bununla birlikte, yemekle aşırı ilgileniyor ve aşırı kilo alıyor gibi görünüyorsa, kilosunu yönetmenize yardımcı olacak yolları öğrenmek amacıyla çocuk doktorunuzla görüşün. Erken dönemde edinilen yeme alışkanlıkları, yaşam boyu obezite riskini etkileyebilir; bu nedenle çocuğunuzun kilosunu çocuklukta yönetmek, yaşamın herhangi bir aşamasında olduğu kadar bu dönemde de önemlidir.

24 aylık bir bebeğin geliştirdiği motor becerileri; sağlam adımlarla koşmasını, dengeli bir şekilde çömelip kalkmasını, tekerlekli oyuncakları ileri doğru itmesini, tırmanarak çıktığı koltuktan inmesini, ambalaj kağıtlarını yırtabilmesini, 6-8 küple kule yapabilmesini ve kalem tutabilmesini mümkün kılar. Ayrıca iki yaş boyunca şişeden bardağa su doldurma, büyük düğmeleri açma, ayakkabılarını giyme/çıkarma, topa ayağıyla vurma, topu başının üstünden fırlatma, tek ayak üstünde bir süre durabilme ve makas kullanabilme becerilerinin gelişmesi beklenmektedir.

Çocuklar genellikle iki yaş civarında tuvalet eğitimine hazır olurlar. Tuvalet eğitiminin zamanı çocuktan çocuğa farklılık gösterse de çocuğunuzun verdiği ipuçlarını takip ederek onun için doğru zamanı anlayabilirsiniz. Eğer çocuğunuz pantolonunu kendi indirip çekebiliyorsa, tuvaletinin geldiğini anlayıp söyleyebiliyorsa, kirli bezden rahatsızlık duyuyorsa, bezi birkaç saat kuru kalıyorsa ve bağırsak hareketleri düzenliyse tuvalet eğitimine hazır demektir.

İlk iki yılda bebeğin beyni ve vücudu çok hızlı büyüdüğü için beslenme özellikle bu dönemde çok önemlidir. Bir bebeğin enerji ihtiyacı, bir yetişkininkinin en az iki katıdır. Bebeklerin toplam kalori alımının %25’i büyüme için kullanılırken bebeklerin hızla gelişen organlarının düzgün çalışmasını sağlamak için ekstra kaloriye ihtiyaçları vardır. (Meyer et al.) Dünya Sağlık Örgütü, 6. ayda katı gıdaların eklenmesiyle birlikte bebeklerin 2 yaşına kadar anne sütü almasını önermektedir. (Berk, L. E.)

Bireysel Farklılıklar ve Grup Farklılıkları

Bu dönemde, kızlar erkeklere göre daha kısa ve daha hafiftir, yağ-kas oranları ise daha yüksektir. Bu küçük cinsiyet farklılıkları erken ve orta çocukluk boyunca devam eder ve ergenlikte iyice artar. Kızlarda diğer organların gelişimi de erkeklere göre daha iyidir. Bu fiziksel olgunluk kızların zararlı çevresel etkilere karşı daha büyük direnç göstermesine katkıda bulunabilir. Kızlar, erkeklere göre daha az gelişim sorunu yaşarlar ve bebek ölümü oranları daha düşüktür. 

Etnik köken de gelişim farklılıklarına sebep olan önemli bir faktördür. Asya normlarına göre ideal sınırda kalan bir çocuk Kuzey Amerika normlarına göre ideal sınırın altında kalabilir. Tek yumurta ikizlerinin boyları, çift yumurta ikizlerine göre çok daha benzer olduğundan fiziksel büyümede kalıtımın önemli bir etkisi olduğunu biliyoruz. Beslenme ve sağlık iyi durumda olduğunda boy ve fiziksel büyüme hızı büyük ölçüde kalıtımsaldır. 

 

Kaynak

Berk, L. E. (2018). Development Through the Lifespan. Pearson.

Healthy Children https://www.healthychildren.org

Meyer, R. et. al.. (2009) Crying and Feeding Problems in Infancy and Cognitive Outcome in Preschool Children Born at Risk: a Prospective Population Study. J Dev Behav Pediatr. Jun;30(3):226-38. doi: 10.1097/DBP.0b013e3181a85973. PMID: 19433987.

Senemoğlu, N. (2012). Gelişim Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan Uygulamaya. Pegem Akademi.