Majör (Ağır) Depresyon Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Depresyon, psikiyatride en sık kullanılan tanı sınıflandırması olan DSM5’te, majör depresif bozukluk olarak geçmektedir. Majör depresyon, kişinin duygu, düşünce ve davranışlarını olumsuz yönde etkileyen ve kişide ilgi kaybına neden olan bir duygu durum bozukluğudur. Ağır depresyon tanısının konabilmesi için kişinin belirtilerinin bazı kriterlere uyması gerekir.

Majör Depresyon Belirtileri

• Belirtiler en az 2 hafta boyunca devam etmeli ve hemen hemen her gün, gün boyunca sürmelidir.
• Kişide aşağıdaki 2 ana belirtiden en az 1’i görülmelidir:
  • Depresif/karamsar veya öfkeli duygu durum
  • İlgi/istek kaybı ve/veya haz alamama
• Kişide aşağıdaki ek belirtilerden en az 4’ü görülmelidir:
  • İştahta veya kiloda değişiklik
  • Uykuda değişiklik
  • Hareketlilikte değişiklik
  • Enerjide azalma
  • Değersizlik ve suçluluk duyguları
  • Odaklanma ve konsantrasyonda güçlük
  • Tekrarlayıcı ölüm düşüncüleri
  • İntihar fikirleri/planları/girişimleri

Çocuğunuzda depresif belirtiler gözlemliyorsanız, Noema Aile değerlendirme testlerinden Çocuk ve Ergenlerde Majör Depresyon Testi (CDDS)  ile ön değerlendirme yapabilirsiniz.

Majör Depresyon Kimlerde Görülür?

Depresyona yatkınlık kişiden kişiye farklılık gösterir. Kişinin bazı özelliklere sahip olması depresyona olan yatkınlığını arttırır. Bu özellikler:

• Kişinin aile öyküsünde depresyon olması
• Kişinin bilişsel çarpıtmalar veya yorumlar yapması (kişinin olayları kafasında büyütme veya tekrarlama (ruminasyon), dünya, gelecek veya kendisiyle ilgili olumsuz yorumlar yapması gibi) 
• Kişinin duygularını düzenlemede problem yaşaması veya olumsuz duygulara yatkınlık göstermesi (özellikle stres içeren durumlarda)
• Kişinin genetik ve çevresel faktörlerin etkileşim içerisinde olması
• Ruminasyon

Çevresel Risk Faktörleri

• Anne-babadaki depresyon (hem genetik faktör olarak hem de çocukla kurulan ilişkiyi etkileyen bir çevresel faktör olarak)
• Aile içi çatışmalar
• İhmal
• İstismar
• Diğer kötü muameleler
• Okuldaki zorbalık
• Cinsel yönelim farklılıkları
• Yas

Majör Depresyon Tedavisi

Majör Depresif Bozukluğunun tedavisi 3 farklı aşamada ele alınır:

1. Akut tedavi (0-3 ay)
2. Güçlendirme Tedavisi (3-6 ay)
3. İdame Tedavisi (1 yıl)

Majör Depresyon (MD) tedavisi uzun süreli bir tedavidir. Bunun sebebi, depresyonun kronikleşme eğiliminde ve nüks etme (tekrarlama) riski yüksek olan bir bozukluk olmasıdır. Bu riskleri ortadan kaldırmak için, ilaçların uzun süreli kullanımı ve terapinin düzenli bir şekilde devam ettirilmesiyle tedavinin tamamlanması önemlidir.  

‘Tedaviye yanıt’ iki şekilde tanımlanabilir:

1. Belirtilerin tamamen ortadan kaybolmasıdır. Hastalığın nüks etmemesi adına, terapide hedeflenen durum bu olmalıdır.
2. Belirtilerde %50 veya daha yüksek oranda azalma görülmesidir. Yapılan tedavi araştırmalarının çoğunda, bu tanım kullanılmaktadır.

Ergenlerde Hafif Depresyon Tedavisi

Hafif depresyon görülen ergenlerin tedavisinde, terapiye her zaman ihtiyaç duyulmaz. Ancak, her hasta için uygun değerlendirmeyi yapmak, hastaya durum hakkında bilgilendirme yapmak ve kontrol seansları düzenlenmek gereklidir. Ayrıca her hastanın ailesine eğitim ve danışmanlık verilmeli, var olan krizi yönetmesine yardımcı olunmalı ve problem çözme becerileri geliştirilmelidir.

Ergenlerde Orta ve Ağır Depresyon Tedavisi

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), Kişiler Arası İlişkiler Terapisi ve antidepresan ilaçlar (majör depresyon ilaçları) gibi kanıta dayalı tedaviler kullanılmalıdır.

Depresyon Tedavisinde Kullanılan En Etkili Terapiler

Bilişsel Davranışçı Terapi

Bilişsel Davranışçı Terapide, kişinin bilişsel çarpıtmalarını düzeltmek amaçlanır. Bu çarpıtmalar üzerine çalışılırken terapist, danışanı yönlendirmez veya ikna etmeye çalışmaz. Terapist ve danışan birlikte hipotez geliştirir, hipotezi test eder ve tespit edilen sorunların nasıl çözüleceğine odaklanır. Ayrıca, davranışsal aktivasyonu (kişinin hareket etmesi, sosyal bir ortama girmesi gibi aktif olmasını sağlayacak davranışlar uygulaması) sağlamak ve duygu düzenleme becerilerini geliştirmek de olukça önemlidir.

Biliş Davranışçı Terapi genellikle 8-16 seans arasında sürer. Bu tedavi, eşlik eden bozuklukları (kaygı, davranış sorunları gibi) bulunan veya bilişsel çarpıtmaları çok olan kişilerde daha etkilidir.

Kişiler Arası İlişkiler Terapisi

Kişinin kayıp veya yas durumunda olması, kişiler arası rollerde değişim (farklı bir işe girme, yeni bir eş edinme gibi) ve çatışmalar yaşaması, sosyal becerilerindeki yetersizlik sebebiyle sosyal ilişkileri yetersiz olması depresyona yol açabilen bazı kişiler arası ilişki sorunlarıdır. Bu sorunları çözmek için Kişiler Arası ilişkiler Terapisi kullanılabilir. Bu tedavi, kısa (12-14 seans) süreli, kanıta dayalı ve etkin bir tedavi şeklidir. Ergenlerin tedavisine anne-baba da katılım gösterir.