Çocuklarda Dil Gelişimi

Dil toplum tarafından duygu ve düşünceleri aktarmak için kullanılan bir koddur. Dil, alıcı ve ifade dil olmak üzere iki kategoride incelenir. Alıcı dil, kabaca sözel ifadelerin anlaşılmasıdır. İfade edici dil ise bir duygu veya düşüncenin bir sembol veya kod kullanarak ifade edilmesidir. Konuşmanın olabilmesi için iki kategorinin de bir arada olması gerekir.

Yaş Dönemlerine Göre Dil Gelişimi

• Yaşamın ilk 3 ayında dil gelişimi, yüksek sese karşı irkilme, kendisiyle konuşulduğunda gülümseme, ihtiyaçlarını ağlayarak ifade etme şeklindedir.
• 4-6. ayda annenin çıkardığı ses değişikliklerini fark etme şeklinde bir alıcı dil varken, ifade edici dil agulama, babıldama şeklindedir.
• 7 ay- 1 yaş arasında sese doğru yönelme, belli sözcüklere tepki verme, basit yönergeleri anlama, çeşitli konuşma seslerini taklit etme şeklindedir. Bu yaş grubu çocuklar iletişim kurarken baybay yapma, kucağına al demek için kollarını uzatma gibi jestler kullanırlar.
• 1 yaş civarında bir bebek “anne, mama” gibi anlamlı kelimeler kullanabilir. Cümle kurma 1-2 yaş arasında başlar.  Bu dönemde “Kapıyı aç, topu ver” gibi basit yönergeleri verebilirler. Vücut bölümleri sorulduğunda gösterebilir. 18 aydan sonra konuşma daha net anlaşılmaya başlar.
• 2-3 yaş çocuğu sıralı yönergeleri, sözcükler arasındaki farkları anlar. 2-3 sözcüklü cümleler kurar. “Çünkü”, “ya da” gibi bağlaçlar kullanır. Soru sorup cevabını bekler.
• 3-4 yaşındaki bir çocuk kolaylıkla konuşur, okulda ya da kreşte yaptıklarını uzun uzun anlatabilir. Konuşmaları ayrıntılandırabilir.

Çocukların Dil Gelişimlerini Desteklemek İçin Anne Babalar Ne Yapmalı?

• Bebekler deneyimleyerek öğrenirler. Pek çok kelimeyi kullanmaya başlamadan önce hafızalarına alırlar. Çocuğu mümkün olduğunca hayatın içine almak, her fırsatta gördüğü ya da dokunduğu objeleri tanıtmak gerekir. Örneğin kahvaltı yaptırırken “bu siyah zeytin ne kadar da lezzetli” dediğinizde bebeğiniz onu kaydeder.
• Çocukların dili kullanması için anlamaları gerekir. Bunun için de bol tekrara ihtiyaçları vardır. Onunla bol bol karşılıklı konuşmalısınız.
• Bebeklere doğumdan itibaren her gün yüksek sesle, ifadeleri vurgulayarak kitap okunması, ona şarkı söylenmesi dil gelişimini destekler.
• Çocukların önüne her şey hazır bir şekilde sunulduğunda, isteklerini ifade etmek için onlara fırsat vermemiş oluyoruz.  Çocuğumuza “Ne istedin?, Nasıl olsun?” gibi açık uçlu sorular sorduğumuzda, onun söylemesi için zaman ve fırsat vermiş oluruz. Bu da dil gelişimini olumlu etkiler.