Çocuğunuzun Okumayı Sevmesine Yardımcı Olabilecek 10 İpucu

Kitap okumak çocukların rahatlayabilmeleri ve ihtiyaç duyduklarında farklı bir dünyaya kısa bir süreliğine bile olsa kaçabilmeleri adına harika bir yoldur. Ve ebeveynler olarak sizler de aşağıda yazan maddeler ile çocuklarınıza destek vererek, çocuğunuzun okumayı sevmesine yardımcı olabilirsiniz.

Türkiye’deki Çocukların Kitap Okuma Durumu

Birleşmiş Milletler araştırmasına göre, 173 ülke arasında yapılan okuma sıralamasında Türkiye 86. sırada yer almaktadır. Çocuk Vakfı Çocuk Edebiyatı Okulu tarafından hazırlanan bir rapora göre ise, Türkiye’deki çocukların ihtiyaç maddeleri sıralamasında kitap 235. sırada yer almaktadır. Ayrıca kitap için bir Norveçli yılda 137, Alman 122, Belçikalı 100 dolar ayırırken ülkemizde bir kişi kitaba yıllık 0,45 dolar ayırmaktadır. Türkiye’deki öğrencilerin sadece %19’u 25’ten fazla kitaba sahipken kütüphaneye gidenlerin sadece %8’i kitap okuma amacıyla gitmektedir. Sadece dört anne babadan biri çocuklarının okuma alışkanlığını geliştirmek için çaba harcamaktadır ve bu oldukça düşük bir orandır.

Çocuğunuzun Hayatına Okumayı Nasıl Entegre Edebilirsiniz?

Okumak çocuklar için birçok açıdan faydalı bir aktivitedir. Kitap okumak aile rutinlerinin önemli bir parçası olduğunda bunun çocuğun dil gelişimine gözle görülür bir şekilde olumlu katkısı olur. Kitaplar ayrıca ebeveynlerin çocuklara önemli değerleri öğretebilmelerini ve gerçek hayatta yaşanan zor olayları aktarabilmelerini de sağlar. Çocuklar tek başına kitap okuyabilir ve hatta bundan keyif de alabilirler. Bunun yanı sıra kitap okuma aktivitelerini aile rutinlerinin önemli birer parçası haline de getirmek de mümkündür.

• İyi okuma davranışını çocuğunuza modelleyin. Çocuklar sizleri kitap okurken görür ise gidip bir kitap alıp okuma olasılıkları daha yüksek olacaktır.
• Yatmadan önce birlikte kitap okuyun. Bu sayede birlikte kaliteli bir zaman da geçirmiş olursunuz. Bunun yanı sıra yüksek ses ile kitap okumak çocuklarınızın kelimeleri hayata geçirebilmelerine yardımcı olan bir unsurdur. Kitap okurken çocuğunuz ile hikaye hakkında konuşabilir ve ona ‘Sence bundan sonra ne olacak?’ gibi hayal dünyasını ve yaratıcılığını devreye sokabilecek sorular sorabilirsiniz. Bazı geceler eğer istekli ise rolleri değiştirerek çocuğunuzun size kitap okumasını da isteyebilirsiniz.
• Okuduğu kitaplara ilgi gösterin. Çocuğunuzun okuduğu kitapları takip ederek ilgi alanlarını keşfetmeye çalışabilirsiniz. Hem ilgi alanlarını keşfettiğiniz zaman çocuğunuzla üzerine sohbet etmek üzere malzeme de bulabilmiş olacaksınız.
• Tüm okumalar yararlı okumalardır. Çocuklara ilgi alanları ne olursa olsun okumanın harika olduğunu anlatın, yaşantılamasına da fırsat verin. Kitapları çocuğunuzun ilgi alanına göre bilimkurgu, biyografi, çocuk dergileri, çizgi romanlar veya masallar arasından tercih edebilirsiniz. Hatta siz mutfakta yemek yaparken yanınızda oturup yemek kitabı okumak bile faydalı bir okuma aktivitesi olacaktır.
• Evinizde bir okuma köşesi oluşturun. Evinizin bir köşesini sıcak, rahat ve şefkatli bir aile okuma alanına çevirebilirsiniz. Bunun için kitapların dizili olduğu bir köşeye, birkaç puf veya yastığa, bir adet de iyi ışıklandırma sağlayacak ışığa ihtiyacınız var. Bunları sağladığınızda sonunda okuma köşeniz ailenizin kullanımına hazır olacaktır. 
• Arkadaşlar ile birlikte okuma yapın. Arkadaşlarla kitap okuma üzerine yapılacak bir aktivite çocukların birbirleri ile farklı görüşleri paylaşabilmelerine ve birbirlerinden öğrenmelerine fırsat yaratabilir. Maskenizi takarak, sosyal mesafenize dikkat ederek ve iyi havalarda açık hava ortamlarından yararlanarak çeşitli grup aktivitelerine katılabilirsiniz. Çocuklar bu buluşmalarda en sevdikleri kitaplardan, karakterlerden ve kitabın nasıl farklı bir şekilde bitebileceğini düşündüklerinden birbirlerine bahsedebilirler. Çocukların sevdikleri kitapları birbirleri ile paylaşmalarının yanı sıra aynı kitabı bir araya gelerek sesli bir şekilde okumaları da kitap okumayı sevmelerine ve kitap okuma alışkanlığı kazanmalarına yardımcı olacaktır.
• Kitapları elinizin altında bulundurun. Kitapların etrafta rahat ulaşılabilir bir alanda bulunmaları çocukların her seferinde birkaç dakikalığına bile olsa bir kitap alıp okuma olasılıklarını arttıracaktır.
• Seyahatlerinizde yanınızda kitap bulundurmaya özen gösterin. Arabada geçireceği zamanlar için çocukların yanında kitap bulundurmaya özen gösterin. Kitaplar araba gibi hareketsiz beklenmesi gereken ortamlarda çocuklar için elektronik aletler yerine kullanılabilecek harika seçeneklerdir.
• Kitap hediye etmeye devam edin. Sizler, arkadaşlarınız veya diğer aile üyeleri özel günlerde veya tatillerde okunması için çocuğunuza kitap hediye edebilirler. Hediyeyi veren kişiden içerisine bir mesaj yazmasını isteyebilir ve böylece hediyenin çocuğunuz için daha da kişiselleşmesini sağlayabilirsiniz. Böylece çocuğunuzun yıllar boyunca sevdiği birisinden kitap alma veya sevdiği birisine kitap hediye etme alışkanlığını devam ettirmesine katkıda bulunabilirsiniz.

Televizyon İzleme Alışkanlıklarına Dikkat!

Öğrencilerin ve ailelerinin televizyon izleyerek harcadıkları zaman, öğrencilerin okuma alışkanlıkları üzerinde olumsuz bir etkiye sahiptir. Televizyon izleyerek çok fazla vakit harcamaları ve kitap okumak öncelikleri olmadığı için buna vakitlerinin kalmamasının yanı sıra televizyon bireylerde okumayı çok fazla içermeyen, görselliğe dayalı bir yaşam tarzı oluşturmaktadır. Televizyon programlarında kamera açısı, oyuncular ve hareketler üç saniyede bir değişmektedir. İzleyicinin dikkatini toplayabilmek için görseller ve çarpıcı sesler devamlı değiştirilerek verilir. Böylece izleyiciler bilgiyi “küçük birimler” halinde almaktadırlar. Bu durum insanların dikkatini uzun süreli toplamasını ve konsantre olmasını zorlaştırmaktadır. Çocuklar buna alıştıklarından kitap okumakta zorlanmakta ve konsantrasyon sorunları yaşamaktadırlar.

Unutmayın

Okumayı öğrendikten sonra bile çocuğunuz ile birlikte kitap okuma alışkanlığınızı devam ettirin. Çünkü bu tarz aktiviteler bir yanı ile de çocuğunuzla kurduğunuz güçlü bağların çocukluk yaşantıları boyunca kalıcı bağlantılar halinde devam etmesine katkı sağlayacaktır.

 

Kaynak

Aksaçlıoğlu, A.G. & Yılmaz B. (2007). Impacts of Watching Television and Computer Using on Students' Reading Habits. Türk Kütüphaneciliği, 21(1), 3-28.

Friedland, E. S., & Truesdell, K. S. (2004). Kids Reading Together: Ensuring the Success of a Buddy Reading Program. The Reading Teacher, 58(1), 76–79. http://www.jstor.org/stable/20205449

Healthy Children https://www.healthychildren.org

Ortaş, İ. (2014). Comparison of Turkey and the World of Reading Book Value and Their Impact on Our Social Life. Türk Kütüphaneciliği, 28(3), 323-337.