Kendi Kendine Beslenme

Bebeklerin kendi kendine beslenmesi gelişiminde önemli bir dönüm noktasıdır. Çünkü bu beceri onlara dokunma, tat alma, görme ve koklama duyuları aracılığıyla yiyecekleri keşfetme imkânı sağlar. Çocukların çoğu 7 aylık olana dek anne-babaları ya da bakıcıları tarafından biberon ya da kaşıkla beslenirler. 7 ila 11 aylık olduklarında yiyecekleri elleriyle kavrayarak yemeye başlarlar. 12 aylık bebekler, bardaktan içmeye ve kaşıkla ve parmaklarıyla kendini beslemeye yeni yeni alışmaya başlar ve 15 aya kadar bu becerilerinde çok daha fazla kontrol kazanırlar. İstedikleri zaman yiyeceği ağzına götürebilir ve sonrasında, daha eğlenceli yollar keşfederek yiyeceği odaya fırlatabilirler. Kaşığını çoğunlukla doldurup ağzına götürebilir, ancak bazen yanlış yöne götürüp etrafı kirletebilirler.

18 aylık, yürümeye başlayan çocuklar istedikleri zaman bir kaşık, çatal veya kırılmaz bardak kullanabilir ancak bunu her zaman tercih etmeyebilirler. Bazen, pudingine parmak batırarak etrafı boyamak veya uçak oyunuyla uzattığınız bir lokmayı yemek onlara daha keyifli gelebilir. 19 ila 24 aylık olduklarında ise kaşık kullanarak rahatlıkla yemeye başlarlar. Bazı çocuklar ikinci yaş günlerinde bu kaotik yeme davranışının üstesinden gelirken bazıları ise üçüncü yıllarına kadar yemeği çok dağınık yiyen çocuklar olarak kalabilir. Bebeklerin kendi kendine beslenmeye geçmeleri konusunda ortalama bir zaman dilimi belirtilse de bunun zamanının bebekten bebeğe farklılık gösterebileceği ve bunun oldukça normal olduğu unutulmamalıdır.

Kendi Kendine Beslenmeye Geçişi Etkileyen Unsurlar

Bebeklerin kendi kendine beslenme becerilerini kazanması ve bu beslenme sırasında yeterli miktarda besin alması kaba, ince veya oral motor gelişimleriyle ilişkilidir. Örneğin, bebekler dünyaya geldikleri günden itibaren emmek için bir dil hareketi kullanırlar. Küçükken beslenmelerini sağlayan bu hareket, bebekler 4 ila 6 aylık olduklarında kaşığın içindeki yiyeceği almalarını engeller.

Tabii ki kendi kendine beslenme becerisi yalnızca motor gelişimine bağlı değildir. Thelen ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışmaya göre, bu gelişimsel ilerleme, çocukların kendi kendilerine nasıl kaşık kullanacaklarını öğrenmeleri gibi problem çözmeye yönelik keşiflerin bir sonucudur.

Bebekler kendi kendilerine yemeye alışana kadar etraflarına dökebilir, dağınıklık ve kirliliğe sebep olabilirler. Bazı ebeveynler bunlardan rahatsız olarak çocuklarına kendi kendine yemeyi keşfetme fırsatı vermezler. Bu da çocukların bu konudaki gelişimini olumsuz etkilemektedir.

Çocukların Kendi Kendine Beslenmeye Hazır Olduklarına Dair İşaretler Nelerdir?

• Yemek sırasında kaşığı tutarken kavrayabilmeleri
• Tabaklarındaki ya da sizin tabağınızdaki yemeğe uzanmaya çalışmaları
• Yiyecekleri ya da nesneleri başparmakları ve işaret parmakları arasında tutabilmeleri
• Yiyecekleri ya da nesneleri ağzına götürebilmeleri
• Onları beslemeye çalıştığınızda elinizi itmeleri

Kendi Kendine Beslenme Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Kırılmaz tabaklar, bardaklar ve camlar kullanmak çok önemlidir çünkü onlar da yiyecekler gibi her an etrafa fırlatılabilirler. Sert bir kınama ile ve mutfak eşyalarının uygun yerlere konumlandırılmasıyla çocuğun bu tür davranışlardan vazgeçmesi sağlanmalıdır. Bu davranışlar devam ederse, onu mama sandalyesinden kaldırıp bir sonraki öğüne kadar bekletmeyi düşünebilirsiniz.

Bebeğiniz kendi kendine yemeyi öğrenirken yemek sırasında öğürmesi vücudun boğulmaya karşı doğal bir savunma mekanizmasıdır ve normaldir. Ağızlarına çok fazla yiyecek doldurduklarında veya yeni tatlar denediklerinde bu durumla karşılaşılabilir. Kendileri rahatsız olmadıkları sürece bu öğürme normaldir. Fakat bu çok sık oluyorsa yemekle ilgili olumsuz ilişkiler kurmalarına sebep olabilir. Böyle bir durumda bir sonraki öğünde o yiyecekleri vererek olumsuz çağrışımlara sebep olmaktan kaçınmalısınız.

Durum her zaman öğürme kadar basit olmayabilir. Boğulma, öğürmeden çok daha farklı ve ciddi bir durumdur. Boğulma, bir yiyecek parçasının solunum yoluna girmesidir. Bebeğiniz önce öksürmeye başlayıp sonra sessizleşebilir. Bu durumda nefes almada güçlük çekecektir fakat solunum yolunu tıkayan yiyecek sebebiyle ağlayamayabilir ve ses çıkaramayabilir. Bu ciddi ve hayati tehlike arz eden bir durumdur. Bu nedenle, bebeğinize kendi kendine beslenmeyi öğretirken yiyecek türleri, yiyeceklerin boyutları ve yiyeceklerin kıvamı önemlidir.

 

Kaynak

Betty Ruth Carruth & Jean D. Skinner (2002) Feeding Behaviors and Other Motor Development in Healthy Children (2–24 Months), Journal of the American College of Nutrition, 21:2, 88-96, DOI: 10.1080/07315724.2002.10719199

Carruth, B. R., Ziegler, P. J., Gordon, A., & Hendricks, K. (2004). Developmental milestones and self-feeding behaviors in infants and toddlers. Journal of the American Dietetic Association, 104, 51–56. https://doi.org/10.1016/j.jada.2003.10.019

Stonyfield Organic: https://www.stonyfield.com/blog/7-tips-for-teaching-your-baby-to-self-feed

What to Expect: https://www.whattoexpect.com/first-year/feeding-baby/baby-self-feeding/

https://www.healthychildren.org