İyi Bir Anne Olabilecek Miyim?

Hamilelik sırasında anne adayına en çok endişe veren konulardan birisi “iyi bir anne olabilecek miyim?” sorusudur. Her anne adayının aklında kısmen kendi annesinin ona yaptığı annelikle ilgili getirdikleriyle, kısmen içinde yaşadığı kültürdeki iyi anne tanımlarıyla, kısmen de medyada gördükleriyle şekillenmiş “iyi bir annenin sahip olması gerekenler listesi” vardır.

Bu listeye göre ‘iyi bir anne’:

• “Hiçbir zaman çocuğuna hayır demez, her istediğini yapmasına izin verir.”
• “Her zaman onun ihtiyaçlarını kendi ihtiyaçlarının önünde tutar. Önce çocuğunu doyurur, sonra kendi yer. Onun biraz eskimiş bir kıyafeti varken kendisine yeni bir kıyafet alamaz.”
• “Onu hiçbir zaman yalnız bırakmaz, kendine vakit ayırmaz.”
• “Beslenme, eğitim gibi konularda tüm imkanların en iyilerini sağlamalı, şehrin en pahalı kreşine, okuluna göndermeli. Bundan sonra tüm maddi olanakların birinci varisi çocuğu olmalı.’’

Bu liste uzar gider! Ama sizce de korkutucu değil mi? Bu listeyi bu kadar korkutucu hale getiren şey “her zaman”, “hiçbir zaman” ve “en çok” kelimeleridir. Bu kelimeler size kaçacak yer bırakmaz. Zaten gerçekçi de değildir.

'İyi Anne-Baba Olmak' Konusuna Psikiyatrinin Bakışı Nasıldır?

Bizim standartlarımız o kadar yüksek değil. Bizim “yeterince iyi ebeveynlik” adı verdiğimiz bir yaklaşımımız var. Klasik psikiyatri kuramlarına göre hayat anne karnında başlar. Anne karnında hiçbir şeye gereksiniminiz yoktur. Tüm ihtiyaçlarınız plasenta dediğimiz kordon aracılığıyla rahim içinde size ulaştırılır. Bu nedenle bebek doğduğunda böyle bir beklentiyle doğar. Hiçbir şeye ihtiyacı olmayacak, anne karnındaki düzen devam edecek ve her şey o talep bile etmeden ona sunulacak. Buna “benmerkezcilik” diyoruz. Yani dünya bebeğin etrafında dönmektedir. Örneğin 6-8 aydan itibaren bir yerden bir yere giderken gitmek istediği yeri kendisine çağırır. Kendisinin gittiğinin farkında değildir. Doğduğu andan itibaren bebek büyüdükçe bu benmerkezcilik yerini hayal kırıklıklarına bırakır. Artık hava almak, kakasını yapmak için bile bir uğraşması gerekmektedir. Bu nedenle ağlar. Sağlıklı gelişim, bu hayal kırıklıkları ile giderek benmerkezciliğin azalması demektir.

Bizim anne olmakta ‘yeterince iyiden’ kastettiğimiz az önce saydığımız listedeki özelliklere sahip olmak değildir. Bebeklikten itibaren;

• Bu sözünü ettiğimiz hayal kırıklıklarının yaşanmasına izin veren annedir. Çünkü bu bebeğin sağlıklı gelişimi için gereklidir.
• Mümkün olduğunca güvende olduğunu hissettirerek bu hayal kırıklıklarının bebeğin merak ve iştahını köreltmesine izin vermeyen annedir.
• Bu bebeklik döneminde onu şefkatle kucaklamaktır. İleride mümkün olduğunca ona kucaklayıcı bir çevrede olduğunu hissettirmektir. Ergenlik döneminde ise ben buradayım, yanındayım demektir.

İşte bu kadar. Bu listede “her zaman, hiçbir zaman, en iyisi, en pahalısı” gibi kelimeler yok. Bunların iyi annelikle ilgisi de yok. İyi annelikle ilişkili olmadığı gibi, yeterince iyi anneliğe de engel olabilir. Kaçınmak gerekir.