Bebeğinizin Sesleri Duyma ve Ses Çıkartma Becerileri

​Yaklaşık 1 ila 3. ayı arasında bebeğiniz işitme ve konuşma alanlarında eğlenceli bir dönüm noktasına ulaşır. Bu ayların içerisinde bebeğiniz sizin sesinize gülümseme ile tepki vermeye başlayacak ve başını da sesin geldiği yere doğru çevirmeye çalışacaktır. Bunun yanı sıra agu sesleri de çıkarmaya başlayacak ve duyduğu sesleri taklit etme de arkasından gelecektir.

Bakım Verenlerin Sesleri

Bebekler doğduklarında gürültüyü ve karmaşık sesleri yalın ve saf tonlara tercih ederler. Ve sadece birkaç gün sonra çeşitli ses kalıpları arasındaki farkı anlamaya başlarlar. Bebeğiniz nasıl insan yüzlerini diğer görsel nesnelere tercih eder ise aynı onun gibi sizlerin seslerini de diğer seslere tercih edecektir. Yenidoğanlar ses farklılıklarına karşı da duyarlıdırlar. Hece grupları arasındaki farkları, “b” ve “p”, “d” ve “t” ses farklarını anlayabilirler. Ayrıca, 4 günlük Fransız ve 2 aylık Amerikan bebeklerle yapılan bir çalışmaya göre bebekler kendi dillerini yabancı dilden ayırt edebilmektedirler.

İlginçtir ki bebekler genel olarak tiz sesleri daha çok sevme eğiliminde olurlar. Birçok yetişkin sezgisel bir şekilde farkında bile olmadan bebek ile bu tonlarda konuşmaya çalışır. Eğer şimdiye kadar bunu fark etmediyseniz bebeğiniz ile bir sonraki konuşmanızda ses tonunuzu nasıl yükselttiğinize, konuşmanızı nasıl yavaşlattığınıza, heceleri nasıl abarttığınıza ve gözlerinizi ve ağzınızı normale göre nasıl büyüttüğünüze tekrar bir bakın. Bu nerdeyse herkeste ortak olan dramatik yaklaşımın tüm bebekleri gülümsetebilmesi ve hepsinin dikkatini çekebilmesi tesadüf olmasa gerek.

Bebeğiniz sizi ve başkalarını dinlerken daha henüz belirli kelimeleri anlamasa veya tekrarlamasa bile konuşmanın önemini keşfetmektedir. Bu sessiz sakin dinlemelerden sonra yaklaşık bir ay içerisinde başka bir odada olsanız bile sizi sesinizden tanıyabilecektir.

İlk Konuşma Deneyimleri

Siz konuşurken bebeğiniz sizi dinler, rahatlar, kendisini güvende hisseder ve bir yandan da eğlenir. Size gülümseyerek agulamaya başladığında yüzünüzdeki sevinci görür ve böylece konuşmanın iki taraflı bir şey olduğunu anlar. Bu ilk konuşmalar çocuğunuza sıra alma, ses tonunu uygun kullanma, taklit etme, ilerleme hızını ayarlama, sözlü etkileşim gibi ince iletişim kurallarının birçoğunu öğretecek ve deneyimleyecektir. Yaklaşık iki ay civarında bebeğinizin bazı sesli harfleri tekrar etmeye ve mırıldanmaya başladığını görebilirsiniz. (Ah-ah-ah-oh-oh gibi) İlk altı ay boyunca onun çıkarttığı sesleri taklit ederek hemen arkasına basit kelimeler ve ifadeler eklemeye başlayabilirsiniz. Bebek konuşmasının yetişkinler için bir alışkanlık halini alması oldukça kolaydır. Bu nedenle konuşmalarınızı elinizden geldiğince yetişkin dili ile harmanlamaya ve eninde sonunda yavaş yavaş da bebek konuşmasından aşamalı olarak uzaklaşmaya çalışabilirsiniz.

Erken bebeklik döneminde henüz anlamadığını düşünseniz bile bebeğinize mutlaka kitap okuyun. Dördüncü ayının sonuna kadar bebeğiniz siz ona bir şey okurken yeni garip sesler çıkartmaya ve mırıldanmaya devam edecektir. Bir yandan bunu yapmak bebeğinizi çok da eğlendirecektir. Bunun yanı sıra bebeğiniz okurken ses tonunuzda olan değişimlere, kelime veya ifadelere yaptığınız vurgulara karşı da çok daha duyarlı olacaktır. Her günü sizinle birlikte geçirirken artık sesinizin tonundan ve konuşmanızdan ne zaman yemek vereceğinizi ne zaman altını değiştireceğinizi ve ne zaman uyutacağınızı anlamaya başlayacaktır. Bebeğiniz ile konuşma şekliniz ruh haliniz ve kişiliğiniz ile ilgili bebeğinize birçok mesaj verir. Bebeğinizin bu konuşmalara tepki verme şekilleri de sizlere bebeğiniz ile ilgili bu bilgileri verecektir. Rahatlatıcı ve iyimser bir tonda olduğunuzda bebeğiniz mırıldayarak veya gülümseyerek tepki verebilir. Fakat öfkeyle konuşup bağırmanız durumunda muhtemelen bebeğiniz de ürkecek ve hatta ağlayacaktır.

Bebeğiniz yaklaşık beş aylık olduğunda sessiz harfleri kullanmaya ve sesleri taklit etmeye başlar. On birinci ayda ise kelimeleri taklit etmeye başlar. Bebeğin dil gelişimi için taklit etme davranışı oldukça önemlidir. Normal gelişim gösteren bebeklerin anlamlı bir ses çıkarmadan önce sesleri taklit etme becerisine ihtiyaç duydukları ve taklitlerinin çevreden övgü almasının bu davranışı arttırdığı ileri sürülmektedir. Yedi ve on ikinci ay arasında bebekler onlara verilen basit komutları anlamaya başlarlar. Örneğin bebeğinize “Gel!” dediğinizde bebeğiniz bunu anlayıp eliyle gel işareti yapabilir.

Bebeklerin dili gerçekten anlaması yaklaşık sekizinci aya denk gelmektedir. Sekiz ila on ikinci aylar arasında alışkın oldukları ortamda sürekli duydukları sözcüklere yanıt vermeye başlarlar. Bebekler ilk kelimelerini ortalama olarak 12. ayda çıkarırken 2 yaşına ulaştıklarında kelime hazneleri 200’e ulaşmaktadır. Ayrıca 1-2 yaş arasında söylenen bir nesneyi kitapta bulup işaret edebilirler.

Çocukların ilk kelimeleri arasında isimler çoğunluktadır. İlk kelimeler arasında fiiller, sıfatlar ve edatlar da görülse de zamirler genellikle sonraki dönemde kullanılmaya başlanır. İki yaşına kadar bebeklerin kullandığı kelimelerin %70’i tek hecelidir. 2-3 yaş arasında 3-4 kelimelik şeyler söyleyebilir ve kendisine sorulan kısa ve anlaşılır sorulara cevap verebilirler. 3-6 yaş arasında ise artık gramer kurallarına daha uygun konuşmaya başlarlar. Cümleleri daha kompleks bir hal alır. Merak ettiği şeyleri sormaya başlarlar ve iletişimleri daha da güçlenir. Kelime haznesi her geçen gün daha da artar ve dil gelişimi bu şekilde ilerlemeye devam eder.

Batılı yetişkin bir birey Batı müziğinin tekrarlayan ritmik özelliklerine alışkındır ve bu tanıdık ritmi bozan değişiklikleri kolayca fark eder. Fakat alışık olduğu tarzdan farklı olarak Baltık halk müziği dinletirseniz aynı performansı göremezsiniz. Buna karşılık 6 aylık bebekler hem Batılı hem de Batılı olmayan melodilerdeki bozulmaları algılayabilirler. Fakat, 12 ay sonra, Batı müziğine belirgin bir şekilde daha fazla maruz kaldıktan sonra Batı ritmik yapısına olan duyarlılıkları değişmese de yabancı müzik ritmindeki sapmaları artık algılayamazlar.

 

Kaynak

Berk, L. E. (2018). Development Through the Lifespan. Pearson.

Healthy Children https://www.healthychildren.org

Karacan, E. (2000). Bebeklerde ve Çocuklarda Dil Gelişimi. Klinik Psikiyatri, 3(4), 263-268.