Çocuklarda Tuvalet Eğitimi

Tuvalet eğitimi süreci çocuklarda gelişimsel sürecin bir parçasıdır. Çocukların tuvalet alışkanlığını edindiği dönemde bir yandan birçok gelişimsel basamak tamamlanırken diğer yandan çocuğun bağımsızlığının artması, kendi yeterliliklerini fark etmesi ve olumlu deneyimler elde etmesiyle birlikte benlik saygısı gelişir.

Tuvalet Eğitimi Kaç Yaşında Verilmelidir?

Çocuklarda tuvalet alışkanlığının kazanılması için uygun görülen yaş aralığı yaklaşık 18 ile 36 ay arasındadır. Her çocuğun gelişimsel süreci ve ihtiyaçları, bunun yanında ailelerin içinde bulunduğu sistemin özellikleri ve gereksinimleri birbirinden farklı olduğu için bazı çocuklarda bu yaş aralığı daha erken veya geç olabilir.

Çocuğunuz Tuvalet Eğitimine Hazır mı?

Çocuk merkezli bir tuvalet eğitimi için ön koşul çocuğun gelişimsel alanlarda bazı basamakları tamamladığını görmek ve hazır olduğuna dair sinyalleri çocuktan almaktır.

Çocuklarda tuvalet alışkanlığı kazanılması için öncelikle çocuğun;

• Fizyolojik gelişim düzeyine,
• Motor becerilerine,
• Psikolojik olarak hazır olup olmadığına ve
• Dil beceri düzeyine bakmak gerekir.

Fizyolojik Gelişim

Sfinkter kas gelişiminin ve kaba motor becerilerinin yeterli düzeyde gelişmesi ile beraber çocuklar idrar ve dışkı kontrolünü kazanmış olacaktır. Bununla beraber tuvalet rutinleri artık belli bir düzene oturacaktır. Çocuğunuz yaklaşık 2-3 saatlik kuru kalma aralıklarına sahip olacak ve sabahları kuru kalkma sayıları da artacaktır.

Motor Beceriler

Çocuğunuz desteksiz bir şekilde yürüyor, koşuyor, merdiven inip çıkabiliyor, tırmanabiliyor ve zıplayabiliyorsa kaba motor gelişimi açısından beceriyi kazanmaya hazır olduğu düşünülebilir.

Psikolojik Hazırlık

Çocuğunuzun tuvaletle ilgili merakı artmaya başladıysa, tuvaleti geldiğinde gizlenme ihtiyacı hissediyorsa, kirli bezden rahatsız olmaya başladıysa yine çocuğun bu beceriyi kazanmaya hazır olduğu söylenebilir.

Dil Becerisi

Çocuğunuz tek yönergeli komutları alıyor ve uygulayabiliyor ise tuvalet eğitimine hazır olduğunu düşünülebilir.

Peki Tuvalet Eğitimine Anne Baba Olarak Hazır mısınız?

Tuvalet eğitimi sürecinin sakinlik ve sabırla geçmesi gereken bir süreç olduğu unutulmamalıdır. Sakinliği ve sabrı sağlayacak olan da çocuğun duygularını düzenlemesine destek olacak ebeveynleridir.

Ebeveynlerin bu sürece başlarken olası aksiliklere, kazalara, etraftan gelecek olumsuz yorumlara, uykusuz geçebilecek gecelere, çocuğun yaşayabileceği hayal kırıklıklarına veya itirazlara hazır olduğunu hissetmesi önemlidir.

Tuvalet eğitimi sürecine başlamadan önce ebeveyn olarak hem kendinizi hem de çocuğunuzu yavaş yavaş sürece hazırlamanız gerekir.

• Çocuğunuza  bazen kitaplardan yararlanarak,
• Bazen oyunların içinde,
• Bazen sohbetlerde sürece geçişten bahsetmek ve
• Alışveriş gibi gerekli hazırlıkları da çocukla birlikte yapmak çocuğun sürece dahil olmasını kolaylaştıracaktır.

Çocuklarda tuvalet eğitiminin zamanlamasının farklı değişkenlerle bir arada olması ve olumsuz duyguların yaşandığı bir sürece denk gelmesi bazen sürecin zorlu ilerlemesine neden olabilir.

Tuvalet Eğitiminde Gece ve Gündüz Eğitimi Bir Arada mı Verilmeli?

Genel olarak çocuklarda tuvalet alışkanlığı kazanma becerisinin gece ve gündüz olarak birlikte tamamlanması önerilir. Fakat çocuğa veya aile sistemine dair sebeplerden ötürü gündüzün önce bırakılması ve geceye sonra geçilmesi de mümkündür.

Tuvalet Alışkanlığı Ne Kadar Sürede Kazanılır?

Alışkanlığın kazanılması için optimal bir süre yoktur. Bu sürecin çocuğun benlik algısını geliştiren bir süreç olduğu unutulmayarak yüksek beklentiler, inatlaşmalar, karşılaştırmalar ve zorlamalara gidilmemesi önerilmektedir.

• İlk zamanlarda rutinler oturana kadar sık aralıklarla tuvalet rutinleri oluşturmak ve zamanla bu rutinlerin arasını açmak işlevsel olacaktır.
• Bu hatırlatmalar çocuğu baskılayıcı ve zorlayıcı nitelikte olmamalıdır.
• Gayreti ve gelişim sürecini takdir etmekle birlikte abartılı ödül, kutlama ve cezalardan uzak durulması gereken bir süreçtir.

Tuvalet Eğitimine Ara Verilebilir mi?

Bazen bazı yaşam olayları sebebiyle veya bazen hazır olup olmamanın yanlış yorumlanması nedeniyle  tuvalet eğitimi süreci çocuk için olumsuz giden ve kaygı yaratan bir duruma dönüşebilir.

Bazen de çocuğun yavaş ilerleyişi karşısında ebeveynlerin de kendilerini hazır hissetmediği, yeterli sakinlikte ve sabırda kalamadıklarını gözlemledikleri farklı süreçler yaşanabilir.

Böyle durumlarda süreci çocuk için daha zorlaştırıcı bir boyuta çekmektense geriye dönüşler olabilir. Bir mola arasından sonra hem çocuğun hem de ebeveynin gerçekten hazır olduğunu düşündüğü bir zamanda tuvalet eğitimine tekrar başlanabilir.